Pierwszy raz tak bardzo jaram się szachami

Szachy niekoniecznie kojarzą się z emocjami i nie są raczej sportem, który ogląda się chętnie na żywo w telewizji. Chyba, że jest się w Norwegii.

Jeśli przypadkiem interesują Was szachy, możecie wiedzieć, że od pięciu lat mistrzem świata jest Magnus Carlsen, obecnie 27-letni Norweg. Od tygodnia w Londynie trwa mecz pomiędzy nim a 26-letnim Fabiano Caruaną, reprezentantem USA. Zwycięzca meczu przez następne dwa lata będzie nosił tytuł mistrzowski. Można pomyśleć, że szachy to nic takiego, ale tutaj to poważna sprawa.

Przed pierwszym meczem na głównym dworcu kolejowym Oslo i na Times Square stanęły telebimy, przez które mieszkańcy Oslo rozgrywali spotkanie przeciw mieszkańcom NYC – jedna osoba mogła zrobić jeden ruch i miała na to minutę. Ostatnio w mieście otworzył się też podobno pierwszy na świecie bar o tematyce szachowej: The Good Knight.

Wszystkie mecze walki o mistrzostwo świata pokazywane są na żywo w NRK, norweskiej telewizji publicznej. Jak na dyscyplinę, w której czasem przez kilkadziesiąt minut nie dzieje się absolutnie nic, stacja robi świetną robotę w uczynieniu tematu ciekawym. Na antenie eksperci cały czas analizują potencjalne ruchy, jakie mogą podjąć zawodnicy, są wejścia na żywo z budynku, gdzie odbywają się mistrzostwa, a na dole prezentowane są tweety odnoszące się do rozgrywek spod taga #nrksjakk.

Pierwsze 5 dni rozgrywek zakończyło się remisem, ale dzisiaj, w szóstej partii, Caruana ma spore szanse na wygraną. Patrzę zafascynowany na rozgrywkę, która trwa już od prawie 5 godzin. W końcu Norwegia to kolebka slow TV.

Fundusze i wizerunek Magnusa Carlsena są wykorzystywane w norweskim startupie, Play Magnus, który ma biuro 2 piętra pod moją firmą. Firma tworzy kilka aplikacji mobilnych o tematyce szachowej, które mają pomóc w nauce gry. Paru pracowników Play Magnus przyszło niedawno do naszej kuchni pograć z nami w szachy. Jednym z uczestników był jeden z twórców bardzo znanego silnika szachowego Stockfish.

Tematyka szachowa jest też wykorzystywana czasem w dość zaskakujących miejscach. W Norwegii toczą się właśnie debaty odnośnie zaostrzenia przepisów aborcyjnych – chodzi o uniemożliwienie aborcji po 12 tygodniu ciąży w przypadku płodów z wadami wrodzonymi. Ma być to ukłon urzędującej premier, Erny Solberg, w stronę mniejszościowego chrześcijańskiego koalicjanta, Chrześcijańskich Demokratów. W sobotę w całej Norwegii odbędą się protesty w tej sprawie, a premier zaczyna wycofywać się ze swoich słów. W pobliżu parlamentu ktoś rozwiesił plakaty, na których widnieje napis „Moja p***a nie jest pionkiem szachowym Erny”.

Gdy robiłem to zdjęcie, ze słupów za mną takie same plakaty zrywał zdegustowany mężczyzna koło pięćdziesiątki. Nie zerwał jednak wszystkich – jeszcze dziś w paru punktach w okolicy je widziałem.

1 listopada w Norwegii – Operasjon Dagsverk

W Polsce 1 listopada kojarzy nam się jednoznacznie – wizyty na grobach, znicze, dzień wolny, korki. Dzień Wszystkich Świętych to jedno z ważnych w Polsce świąt. Jak ten dzień wygląda w Norwegii?

Pierwszy listopada to całkowicie normalny dzień pracy. W niektórych miejscach odbywają się na przykład imprezy halloweenowe (w mojej firmie taka odbywa się jutro). Wszystkich Świętych jest jednak w Norwegii obchodzone – w pierwszą niedzielę listopada, czyli tym razem jest to 4 listopada. Nie jest to jednak bardziej wolny od pracy dzień, niż przeciętna niedziela. Tym razem na pierwszy dzień listopada przypadła jednak nieco inna okazja, o której dowiedziałem się z wiadomości na Slacku przestrzeni dla startupów, w której mieści się moja firma. Jeden z członków MESH szukał jednodniowej pracy dla swojej krewnej licealistki, która miała uczestniczyć w akcji Operasjon Dagsverk.

Operasjon Dagsverk to inicjatywa, która od 1964 roku odbywa się w Norwegii w ostatni czwartek października (czasem 1 listopada, jeśli ferie w niektórych prowincjach kolidowałyby z terminem) i jest to dzień, w którym biorący udział uczniowie zamiast iść do szkoły, spędzają jeden dzień pracując lub zbierając pieniądze. Celem każdego z uczniów jest zebranie 300 lub 400 koron, zależnie od tego, w jakim wieku są. Pieniądze te są przekazywane na wybrany w danym roku cel charytatywny. Tym razem jest to wsparcie młodzieży z Palestyny pod hasłem nie masz życia bez wolności, aby żyć. Ze względu na temat zbiórki, do bojkotu inicjatywy wzywała organizacja MIFFZ Izraelem dla pokoju. Z kolei organizacja, która otrzyma zebrane w tym roku pieniądze, KFUK-KFUM Global, wzywa do bojkotu towarów z Izraela.

Temat Palestyny i prześladowań na jej terenie wydaje się być dość mocno zauważalny w Norwegii. W sztafecie Holmenkollenstafetten, w której brałem udział w maju, uczestniczył też zespół pod nazwą Komitet Palestyny, który z tego co pamiętam, miał koszulki z wolną Palestyną, kwestia ta pojawia się również na różnego typu demonstracjach. W muzeum Perspektivet w Tromsø, które odwiedziłem w lipcu, znajdowała się wystawa pokazująca twarze mieszkańców wiosek, które zostały zlikwidowane na potrzeby budowy nowych osiedli osadników. Nie zdziwiło więc, że w księdze gości natrafiłem na taki wpis.

Najdłuższe dni roku w Oslo

Od ponad miesiąca w Oslo nie robi się ciemno. Nawet w środku nocy za oknem jest co najwyżej szaro. 21 czerwca był najdłuższym dniem w tym roku – trwał dokładnie 18h49:53, od 3:53 do 22:43. Wczoraj o 21:57 pod parlamentem było całkowicie jasno.

Jest to też okres, w którym w mieście odbywa się Oslo Pride, największy norweski festiwal LGBT+. W mieście pojawiło się znacznie więcej tęczowych flag – na terenie pobliskiego minizoo wywieszono całkiem sporą.

Korzystam z długich dni i dobrej pogody, jeżdżąc na hulajnodze, którą kupiłem jakiś czas temu. Dzisiaj pojechałem na wyspy Malmøya i Ormøya, na które można dostać się z wykorzystaniem mostu i są w granicach miasta.

Po drodze z Kampen na wyspy jedzie się przez Grønland. Osiedle znane jest głównie ze swojej wielokulturowości – można tu znaleźć kilka meczetów. Na Schweigaards gate swój sklep o nazwie Helvete („Piekło”) miał też Øystein Aarseth, znany jako Euronymous, gitarzysta metalowy, który założył zespół Mayhem i miał swój udział w spaleniu kaplicy w Holmenkollen. Euronymous zginął tragicznie – 10 sierpnia 1993 roku, przed mieszkaniem Aarsetha w pobliskiej dzielnicy Tøyen, został zabity przez Varga Vikernesa z zespołu Burzum. W 2013 roku na miejsce dawnego Helvete przeniósł się sklep Neseblod Records, który tematycznie nawiązuje do dawnej sławy tego punktu.

Po drugiej stronie torów, przy Oslo gate, przed jedną z kamienic można znaleźć znane też choćby z Berlina plakietki z informacjami o dawnych mieszkańcach Oslo, którzy zginęli w Holocauście. Nie wiedziałem, że aż z Oslo przewożono ludzi do Auschwitz.

Mniej więcej w tym miejscu zaczyna się Gamlebyen – miejsce, gdzie w latach dziewięćsetnych założono Oslo. Znajdują się tam fundamenty kilku średniowiecznych kościołów, które razem z całą resztą miasta spłonęły w trzydniowym pożarze w 1624 roku. Zdecydowano wówczas o przeniesieniu centrum miasta o parę kilometrów na zachód, bliżej twierdzy Akershus.

Aby dojechać do wysp, od tego momentu przez parę kilometrów jedzie się wzdłuż wybrzeża obok terenów portowych. Z jednej strony kontenery, terminale przeładunkowe i morze, z drugiej skały wzgórza Ekeberg, a pośrodku bardzo szeroki chodnik i jedna z głównych dróg wjazdowych do Oslo od południa. Po jakimś czasie odbija się w prawo, aby dojechać do mostu prowadzącego na wyspę Ormøya.

Droga na Malmøyę prowadzi wzdłuż brzegu wyspy. Po drodze mija się wiele prywatnych przybrzeżnych przystani – w Oslo bardzo popularne i relatywnie niedrogie jest posiadanie własnej łodzi. Około pięćdziesięcioletnią i zapuszczoną łódź motorową można kupić już za kilka tysięcy koron, a takie w absolutnie akceptowalnym stanie potrafią kosztować mniej więcej w okolicach jednej pensji, ale do tego trzeba oczywiście doliczyć koszty benzyny i miejsca postojowego. Na niektórych z przystani postawiono małe domki, które służą w celach rekreacyjnych posiadaczom przystani.

Po drodze skorzystałem z jednej z takich platform, aby zamoczyć nogi w wodzie.

Z Ormøyi na Malmøyę trzeba przejechać przez kolejny most. Choć drogi są tu dość wąskie i na Malmøyi chodników praktycznie brak, na wyspy z placu Jernbanetorget przed dworcem centralnym dojeżdża linia autobusowa nr 85 – w weekendy kursy co godzinę.

Na wyspach jest cicho, spokojnie, a wszędzie wokół przepływają łodzie.

Tymczasem na Kampen, zaraz przy kościele, w budynku oznaczonym jako Galleri Bastian otwarto nową pizzerię.