Disclaimer: Jestem programist膮, nie prawnikiem. Post opisuje aplikowanie o kart臋 podatkow膮 i numer identyfikacyjny w Norwegii, tak jak jest to widziane z perspektywy laika. Nie odpowiadam za wszelkie nie艣cis艂o艣ci czy przypadki brzegowe, w kt贸rych opisana poni偶ej procedura nie dzia艂a. Jak typowy programista powiem – u mnie dzia艂a.
Jedn膮 z wa偶niejszych rzeczy w Norwegii (podobnie jak w Szwecji) jest pojawienie si臋 w ewidencji ludno艣ci. Bez numeru, kt贸ry przypomina nasz nr PESEL, wielu rzeczy nie da si臋 zrobi膰. Przyk艂adowo, otworzy膰 konta w banku, za艂o偶y膰 konta bibliotecznego, bardzo cz臋sto problematyczne jest te偶 zdobycie abonamentu na telefon kom贸rkowy. Da si臋 bez tych rzeczy 偶y膰, ale zw艂aszcza na d艂u偶sz膮 met臋 jest to problematyczne.
Bardziej k艂opotliwa jest kwestia korzystania z pomocy medycznej. Dop贸ki ma si臋 EKUZ, problemu nie ma, ale jako wyje偶d偶aj膮cy z Polski jako niezarejestrowany bezrobotny, zorganizowanie EKUZ by艂o ju偶 troch臋 bardziej skompllikowane. Na Facebooku dostaj臋 ostatnio reklamy po polsku, 偶e w Oslo istniej膮 polskoj臋zyczni lekarze, do kt贸rych mo偶na prywatnie p贸j艣膰 za 595 koron (oko艂o 250 z艂). Troch臋 du偶o w por贸wnaniu z osobami, kt贸re maj膮 dost臋p do normalnej opieki medycznej, a na dodatek za publiczn膮 opiek臋 medyczn膮 i leki na recept臋 p艂aci si臋 rocznie tylko do kwoty 2258 koron.
Gdy chce si臋 w Norwegii zosta膰 ponad 3 miesi膮ce, nale偶y zarejestrowa膰 si臋 w UDI. Je艣li pobyt ma potrwa膰 6 miesi臋cy, po zaaplikowaniu dostanie si臋 te偶 tak zwany聽F酶dselsnummer, nazywany cz臋sto po prostu „personal identity number”. Podobnie jak polski PESEL, F-nummer sk艂ada si臋 z 11 cyfr, w艣r贸d kt贸rych r贸wnie偶 znajduje si臋 data urodzenia. Sprawa jest do艣膰 prosta – wystarczy tylko mie膰 umow臋 o prac臋, kt贸ra jest na odpowiednio d艂ugi czas (umowa na czas nieokre艣lony te偶 jest w porz膮dku, s膮 te偶 inne opcje dla student贸w, samozatrudnionych, os贸b posiadaj膮cych odpowiednie 艣rodki czy cz艂onk贸w rodzin obywateli Unii) i adres w Norwegii, pod kt贸rym mozna odebra膰 list (kolejna wa偶na rzecz w Norwegii – trzeba by艂o na skrzynce pocztowej przyczepi膰 karteczk臋 z imieniem i nazwiskiem). Wype艂nia si臋 formularz, w kt贸rym nale偶y wprowadzi膰 swoje dane i np. dane pracodawcy, a nast臋pnie聽um贸wi膰 si臋 na wizyt臋 w jednym z dopuszczalnych urz臋d贸w. W przypadku Oslo jest to centrum obs艂ugi obcokrajowc贸w pomi臋dzy dworcem g艂贸wnym a stacj膮 metra聽Gr酶nland:
W sumie brzmi na prost膮 spraw臋 i wype艂nienie formularza zaj臋艂o mi kilkana艣cie minut. Problem pojawia si臋 jednak nieco dalej, przy wyborze terminu wizyty w urz臋dzie. W momencie, gdy aplikowa艂em na pocz膮tku marca, na samym pocz膮tku dosta艂em termin na… po艂ow臋 czerwca. Poradzono mi jednak, bym co jaki艣 czas zerka艂 na portal UDI, bo terminy si臋 zwalniaj膮. Faktycznie, 2 dni p贸藕niej przepisa艂em si臋 na po艂ow臋 kwietnia. Nieco lepiej, ale doliczaj膮c spodziewan膮 obsuw臋, nadal oznacza to, 偶e przez 1,5 miesi膮ca nie mia艂bym prostego dost臋pu do s艂u偶by zdrowia, a pensja przychodzi艂aby na polskie konto, co oznacza te偶 korzystanie z bankowych kurs贸w walut przy p艂aceniu kart膮.
Jest jednak pewne rozwi膮zanie tej kwestii. Istnieje tymczasowa wersja numeru, nazywana D-nummer. Teoretycznie powinna ona by膰 wykorzystywana tylko w sytuacji, gdy chce si臋 w Norwegii zosta膰 poni偶ej 6 miesi臋cy,聽ale D-nummer jest te偶 wystawiany przez urz膮d podatkowy osobom, kt贸re zaaplikuj膮 o kart臋 podatkow膮, aby oszacowano im w艂a艣ciwy poziom opodatkowania, a nie maj膮 jeszcze D-nummeru ani F-nummeru. Numer jest wa偶ny przez 5 lat, po kt贸rych nale偶y go reaktywowa膰, je艣li nadal jest potrzebny.
Karta podatkowa to do艣膰 wa偶na rzecz przy pracowaniu w Norwegii. Bez karty podatkowej domy艣lnie zak艂ada si臋 opodatkowanie na poziomie 50% (i z tego co rozumiem, r贸偶nic臋 otrzymuje si臋 dopiero przy zwrocie podatku). O kart臋 aplikuje si臋 w odpowiednich oddzia艂ach Skatteetaten – urz臋du podatkowego (w momencie, gdy pisz臋 te s艂owa, strona Skatteetaten z jakiego艣 powodu nie dzia艂a). Biuro podatkowe dla Oslo mie艣ci si臋… dok艂adnie w tym samym budynku i nawet w tym samym pomieszczeniu, co UDI. Podobnie, jak w UDI, jest tu mo偶liwo艣膰 um贸wienia si臋 na konkretny termin, z tym, 偶e dost臋pne s膮 terminy na przyk艂ad na za dwa dni. Na miejscu dost臋pne s膮 formularze zaaplikowania o kart臋 podatkow膮 – zar贸wno po norwesku, po angielsku, jak i聽chyba聽po polsku. Nale偶y przyj艣膰 z umow膮 o prac臋 lub za艣wiadczeniem od pracodawcy, 偶e ma zamiar dan膮 osob臋 zatrudni膰, a tak偶e dowodem osobistym / paszportem.
Na miejscu w automacie z numerkami nale偶a艂o wpisa膰 numer wizyty, kt贸ry wcze艣niej otrzymali艣my SMS-em. Po zaledwie paru minutach od wzi臋cia numerku zacz臋艂a nas obs艂ugiwa膰 urz臋dniczka, kt贸ra oczywi艣cie m贸wi艂a w perfekcyjnym angielskim. Pomimo paru w膮tpliwo艣ci czy problem贸w technicznych, kt贸re si臋 przydarzy艂y, w ci膮gu 15-20 minut przy bardzo spokojnym i przyjaznym podej艣ciu urz臋dnik贸w z艂o偶yli艣my odpowiednie wnioski i powiadomiono nas, 偶e odpowiednie dokumenty przyjd膮 do nas poczt膮. Po kilku dniach otrzyma艂em dwa listy z logo Skatteetaten i pewn膮 dosy膰, ekhm, specyficzn膮 liter贸wk膮 w nazwisku w adresie jednego z nich (polecam sprawdzenie, co pierwsze trzy litery wpisanego na li艣cie nazwiska mog膮 znaczy膰 po norwesku). Na szcz臋艣cie z tre艣ci listu wynika艂o, 偶e w systemach najprawdopodobniej moje nazwisko jest poprawne.
To teraz mog臋 zacz膮膰 za艂atwia膰 formalno艣ci bankowe.